فهرست
برای افرادی که بهسلامت خود اهمیت میدهند بسیار مهم است که بدانند از چه سنی و بر طبق چه زمانبندی خود را چکاپ کنند. همه ما این گفته را قبول داریم که از قدیم گفتهاند «پیشگیری بهتر از درمان است». این یعنی بهتر است از بیماری پیشگیری کنید تا مجبور به درمان نشوید. به همین خاطر ضروریست که معاینات منظمی طبق نظر پزشک برای خود در نظر بگیریم. بهقولمعروف حواسمان به خودمان باشد. حال سؤال و مسئله اساسی که در این مقاله میخواهیم بررسی کنیم این است که از چه سنی نیاز داریم که خود را چکاپ کنیم؟ اصلاً هیچ میدانید چه مواردی را باید بررسی کنیم؟ قبل از اینکه مفصلاً به این موضوع بپردازیم درباره چکاپ و تعریف آن توضیح میدهیم.
چکاپ چیست؟
خیلی از ما بارها در زندگی با این واژه برخورد داشتهایم اما شاید نمیدانیم منظور از چکاپ چیست؟ وقتی کسی میگوید آزمایش چکاپ دارم یعنی چه؟ ممکن است در مجلات و اخبار پزشکی هم بارها این واژه را شنیده باشیم. پس لازم است بدانیم منظور از چکاپ چه میتواند باشد؟
چکاپ از نظر پزشکی یعنی تعیین سطح سلامت یک فرد. یعنی با انجام آزمایشهای مختلفی بفهمیم سطح سلامت بدنمان در چه حد است را چکاپ میگویند. در این آزمایش همه معاینات و آزمایشات لازم بر طبق سن و جنس شخص بررسی میشود. این بررسی برای آن است که بیماریهایی که هنوز بیعلامت هستند یا علائم خفیفی دارند مشخص شود.
چرا باید به طور منظم چکاپ شویم؟
بسیاری از بیماریها در مراحل آخر بیماری علائم خود را نشان میدهند. این مطلب بهگونهای است که وقتی فرد متوجه میشود که مدت زیادی را برای درمان ازدستداده است. پزشکان معتقدند بعضی از بیماریها دارای زمان طلایی برای درمانند. یعنی اگر در مراحل ابتدایی متوجه بیماری شوند از خیلی جهات میتوان بهتر عملکرد. در مراحل اولیه بیماری میتوان مطمئنتر و حتی با هزینه کمتر یک بیماری را درمان کرد. اگر این بیماریها بهموقع تشخیص داده شوند احتمال موفقیت در درمان بیماری چندین برابر بالا میرود. درصورتیکه هرچقدر تشخیص و درمان دیرتر انجام شود، احتمال بهبودی خیلی کمتر میشود. درمان بسیاری از انواع سرطان از همین قانون پیروی میکند.
چکاپ کامل و منظم چه فایده ای دارد؟
پزشکان چکاپ دورهای و منظم را توصیه میکنند.
معاینات منظم میتواند از جهات مختلف برای سلامتی شما مفید باشد. برخی از مزایای اصلی عبارتاند از:
- همانطور که اشاره شد یکی از مزایای چکاپ این است که میتوان به تشخیص زودهنگام بیماریها و درنتیجه درمان بهتر و سریعتر دستیافت. همچنین در بسیاری از موارد تشخیص زودهنگام بیماری باعث میشود تا بتوان از پیشرفت بیماری جلوگیری کرد. خیلی از بیماریها اگر به مرحله نهایی برسند ممکن است دیگر قابل علاج نباشند.
- با توجه به موارد گفته شده میتوان فهمید که چکاپ فواید زیادی دارد. علاوه بر این به دلیل آلودگیهای فراوانی که در محل زندگی وجود دارد بدن ما در معرض انواع بیماریها قرار دارد. نمیتوانیم به مدت طولانی از بدن خود توقع سلامت کامل داشته باشیم. حال اگر بتوانیم با بررسی و معاینات منظم بدنمان را کنترل کنیم خیلی بهتر میتوانیم از خود در مقابل بیماریها محافظت کنیم.
- بهروز بودن در مورد واکسیناسیون و آزمایشهای غربالگری یکی دیگر از مزیتهای چکاپ منظم محسوب میشود.
- یادگیری راههای جدید برای داشتن یک زندگی سالم، طولانیتر و بهبود سلامت خود.
عواقب تشخیص دیرهنگام بیماری
برای مثال اگر بتوانیم بیماریهایی چون اختلالات تیروئیدی، دیابت و چربی خون را بهموقع تشخیص دهیم میشود میتوانیم مانع عواقب جدی آنها باشیم. ممکن است عواقب خطرناک پیشرفت بعضی بیماریها جبرانناپذیر باشد. مثلاً چربی خون درمان نشده موجب گرفتگی عروق سکتههای قلبی و مغزی خواهد شد یا اینکه در صورت تشخیص دیرهنگام دیابت باید منتظر اختلالات کلیوی، بینایی، قلبی و … باشیم.
بزرگسالان هرچند وقت یکبار باید چکاپ شوند؟
توصیههای مربوط به دفعات معاینات معمول بر اساس سن، عوامل خطر و وضعیت سلامتی فعلی شما است. در حالی که نظرات متفاوت است، چکاپ های معمولی که پزشکان توصیه میکنند به شرح زیر میشود:
- هر 3 سال یکبار اگر کمتر از 50 سال سن دارید و در سلامت کامل هستید
- سالی یک بار اگر 50 ساله شدهاید
- اگر به بیماریهای مزمن مانند دیابت بیماری مزمن انسدادی ریه COPD هستید برطبق نظر پزشک لازم است سلامتی شما تعداد دفعات بیشتری چک شود.
لیست آزمایش چکاپ کامل
حالا که اهمیت معاینات و آزمایشات منظم دورهای را فهمیدیم بهتر است بدانیم در یک آزمایش چکاپ چه چیزی بررسی میشود. در ادامه به بررسی و توضیح این موارد و نکات مرتبط با آن میپردازیم. طی معاینه سالانه، پزشک سابقه سلامتی گذشته شما را بررسی میکند، سلامت فعلی شما را ارزیابی میکند و آزمایشهای مناسب غربالگری را تعیین میکند.
در طول معاینه سالانه، پزشک سابقه سلامتی گذشته شما را بررسی میکند، همچنین سلامت فعلی شما را ارزیابی میکند و آزمایشهای مناسب غربالگری را تعیین میکند. برای مردان و زنان، چکاپ سالانه شامل مواردی متعددی است. در صورت لزوم سابقه خانوادگی شما، لیست دارویی و آلرژی شما، سابقه آزمایش واکسیناسیون و غربالگری شما بررسی میشود.
- فشارخون بالا
- چاقی، بر اساس شاخص توده بدن شما
- مصرف دخانیات
- سوءمصرف الکل و مواد مخدر
- افسردگی
- غربالگری HIV برای بزرگسالان 15 تا 65 ساله و افراد در معرض خطر بالا
- دیابت نوع 2 برای افرادی که دارای عوامل خطر یا سابقه خانوادگی هستند.
- شروع سرطان روده بزرگ در 50 سالگی
- سرطان ریه با سیتیاسکن با دوز کم به طور سالانه برای بزرگسالان 55 تا 80 ساله که در حال حاضر سیگار میکشند یا در 15 سال گذشته سیگار کشیدهاند.
آزمایش چربی خون که به طور کلی، عموم افراد ضروریست از سن 20 سالگی نسبت به آزمایش چربی خون خود اقدام کنند. چنانچه سطح چربی خون شما طبیعی است، هر پنج سال یک بار (از سن 20 سالگی به بعد) و در صورت بالا بودن چربی خون، باید هر دو تا شش ماه، یک بار چربی خون خود را آزمایش کنید.
نیکوتین سیگار تا چند روز در آزمایش قابل تشخیص است؟
تستهای غربالگری اضافی برای زنان انجام میشود.
- ماموگرافی برای تشخیص سرطان سینه، بین 50 تا 74 سال
- آزمایش پاپاسمیر برای غربالگری سرطان دهانه رحم، بین 21 تا 65 سال
- کلسترول بالا، از 45 سالگی شروع میشود
- غربالگری پوکی استخوان، از 65 سالگی شروع میشود.
تستهای غربالگری اضافی برای مردان انجام میشود.
آنوریسم آئورت شکمی که به معنی بزرگ شدن یا بیرونزدگی دیواره سرخرگ آئورت در اثر ضعف دیواره سرخرگ رخ میدهد، از 65 تا 75 سال با سابقه سیگار کشیدن
- آزمایش پروستات توصیه نمیشود، اما شما و پزشک ممکن است تصمیم بگیرید که باید از سن 50 سالگی آن را انجام دهید.
- کلسترول بالا، از سن 35 سالگی شروع میشود.
معاینات فیزیکی هم میتواند در بررسی چکاپی شما انجام شود.
در این موارد پزشک به بررسی و معاینه فیزیکی شما میپردازد. در طی آن تغییرات در سابقه پزشکی یا جراحی شما را بررسی میکند. پزشک بدن شما را از نظر رشد یا علائم غیرمعمول مانند تومورهای مختلف بررسی میکند. با گوشی پزشکی به قلب، ریهها و رودههای شما گوش داده و سلامت آنها را چک میکند. پس از معاینه، پزشک معمولاً در مورد آنچه که یافته است با شما صحبت میکند. در صورت نیاز به آزمایش یا درمان اضافی به شما میگوید. آنها همچنین در مورد داروهای موردنیاز شما با شما صحبت خواهند کرد.
بررسی سلامت قلب
قلب به عنوان یکی از حیاتیترین اندامهای بدن سهم مهمی از بررسیهای منظم چکاپ کامل را به خود اختصاص داده است. پزشک برای بررسی سلامت قلب چند مورد را در نظر میگیرد. از جمله فشارخون، آزمایش کلسترول و چربی خون، تست الکتروکاردیوگرافی و شاخص توده بدنی.
- بهتر است بررسی فشارخون در افراد 40 سال به بالا هر ماه انجام شود. ضرورت این کار برای شخصی که سابقه خانوادگی فشارخون دارد بیشتر است.
- افراد بالای 40 سال باید سالانه یکبار آزمایش خون بدهند تا خون آنها از نظر کلسترول و تریگلیسرید بررسی شود. چربی خون بالا خطر بیماریهای قلبی را با خود به همراه میآورد.
- تست الکتروکاردیوگرافی (آزمایش نوار قلب) که یک آزمایش ساده است که فعالیت الکتریکی قلب شما را میسنجد و به صورت سالانه توصیه می شود.
آزمایش خون
آزمایش خون را برای تشخیص کمخونی یا بررسی بیماریهای خاصی مانند بیماری کبد انجام میدهیم. علاوه بر این، آزمایش خون ساده میتواند سطح ویتامین شما را بررسی کند تا ببیند آیا ممکن است کمبودهایی داشته باشید یا نه؟ با این تشخیص این کمبودها را می توان به سرعت با کمک رژیم غذایی یا مکملها برطرف کرد. بسته به سن یا عوامل خطرساز شما، ممکن است آزمایش کلسترول را نیز انجام شود.
علائم حیاتی
این مورد یکی از اساسیترین عملکردهای یک معاینه فیزیکی سالانه است، اما میتواند به شناسایی تعدادی از مشکلات احتمالی سلامتی کمک کند. فشارخون، ضربان قلب و درجه حرارت شما را بررسی و به قلب و ریههای شما گوش داده میشود.
بررسی پوست
بررسی معمول پوست شما شامل خال، لکههای مادرزادی یا کک و مک میتواند به شناسایی نواحی که ممکن است باعث نگرانی شود کمک کند. این معاینه پزشکی که سالانه انجام میشود، میتواند خطر ابتلا به سرطان پوست را به میزان قابلتوجهی کاهش دهد.
کلام پایانی
مهم این است که در قبال سلامت خود احساس مسئولیت کنید که انجام معاینات معمول یک راه عالی برای این کار است. معاینات منظم میتواند به بهبود سلامت شما و کاهش خطر ابتلا به بیماری کمک کند.
توصیههایی که در مورد چگونگی مراجعه به پزشک برای معاینه انجام میشود بر اساس سن، عوامل خطر و وضعیت سلامتی فعلی شما است. درحالیکه نظرات متفاوتی در این باره وجود دارد. معمولاً سالی یکبار در سن بالای 50 سال و هر 3 سال یکبار درصورتیکه کمتر از 50 سال دارید و از سلامت کامل برخوردار هستید، معاینه فیزیکی معمولی توصیه میشود. اگر بیماری مزمن دارید یا با سایر مشکلات سلامتی مواجه هستید مهم است که چند سال سن دارید، بیشتر به پزشک خود مراجعه کنید.
Share It