سر سمپلرها در سه نوع غیر استریل، استریل و فیلتردار وجود دارد که خود این دستهها نیز به زیر دستههای رنگی شامل زرد، آبی، کریستالی و سفید تقسیم میشود. باورش سخت است که نوکهای یکبار مصرف ساده و پلاستیکی، بنیان زیستشناسی مولکولی، شیمی و دنیای پزشکی باشند. بهطورکلی، هنگام انتخاب سرسمپلر (نوک پیپت) مناسب برای کار خود، عوامل زیادی باید در نظر گرفته شوند که در این مقاله میکوشیم به تمام این نکات بپردازیم.
فهرست راهنما
سرسمپلرهای غیر استریل
متداولترین سرسمپلر آزمایشگاهی، سرسمپلرهای غیر استریل است. این نوع از سرسمپلرها در آزمایشهایی مورداستفاده قرار میگیرند که استریل بودن سرسمپلر مهم نباشد. اما همانطور که میدانید کمتر آزمایشی است که سترون بودن تجهیزات آن مهم نباشد پس چرا از سرسمپلر غیر استریل استفاده میشود؟ پاسخ ساده است، صرفهجویی در هزینهها.
وقتی میتوان هزینه استریلیزاسیون سرسمپلر را با انجام اتوکلاو در آزمایشگاه کم کرد چرا سرسمپلر از پیش استریل شده تهیه شود؟ اما نکته بسیار مهم و حائز اهمیت برای اتوکلاو کردن سرسمپلرها این است که آیا سازنده بروی محصول و یا به هر روش دیگری به ما اعلام کرده است که این محصول قابل اتوکلاو میباشد یا خیر.
حتی اگر سرسمپلرها قابل اتوکلاو باشند آیا شما از سترونسازی آنها کاملاً مطمئن هستید و بهعنوان مسئول نگهداری تجهیزات آزمایشگاه تضمین میدهید که سرسمپلرها هیچگونه آلودگی ندارند؟ از جمله این آلودگیها عدم عاری شدن کامل سرسمپلرها از RNase و DNase میباشد. همانطور که میدانید نوکلئوتید اسیدها بهشدت حساس میباشند. پس عاقلانه است از سرسمپلرهای استریل شده استفاده نماییم و مطمئن شویم که بستهبندی سرسمپلر آسیبندیده است. حتی اندازه یک سوزن! فراموش نکنید دقت سرسمپلرها تنها زمانی مفید است که عاری از آلایندههای بیولوژیکی و شیمیایی باشند.
آلودگی در سرسمپلرها از کجا میاید؟
آلایندههای روی سرسمپلر میتوانند اثرات نامطلوب و غیرقابلپیشبینی بر فعالیت و طول عمر آنزیم، بر همکنش مولکولی، آنالیز اسپکتروفتومتری و کروماتوگرافی و غیره داشته باشند، اما از کجا میایند؟
آلایندهها میتوانند بهعنوان مواد تشکیلدهنده هنگام ساخت یا در هر مرحله از فرایند قالبگیری و بستهبندی به نوک پیپت بچسبند. همچنین بهمحض بازکردن سرسمپلرهای استریل از بستهبندی ممکن است آلودگیهای میکروبی معلق در محیط مانند هاگها وارد سرسمپلر شوند. ازاینرو همیشه توصیه میگردد که زیر هود آزمایشگاهی از تجهیزات استریل نگهداری و استفاده شود.
سرسمپلرهای استریل شده
سرسمپلرهای استریل شده دقیقاً در همان سایز و رنگ سمپلرهای غیر استریل ساخته میشوند اما تفاوت اصلی آنها عاری بودن از موادی چون DNA، RNase، ATP و پیروژن میباشد. ازآنجاییکه این سرسمپلرها فاقد DNA، RNase، ATP و پیروژن هستند، برای کارهایی مانند کشت سلولی ایدهآل هستند. خرید سرسمپلرهای استریل باکیفیت بالا مناسب ممکن است در نگاه اول گرانتر به نظر برسد، اما باعث صرفهجویی در زمان و مسائل بهداشتی شما میشود.
تفاوت سرسمپلرهای استریل شده و نشده در یک نگاه
سرسمپلرهایی که خودتان اتوکلاو کردهاید، استریل هستند، به این معنی که آنها عاری از موجودات زنده هستند، اما لزوماً از RNase و DNase نیستند. اگر نیاز به انجام آزمایشهای حساس دارید، باید سرسمپلر استریل را از سازندهای انتخاب کنید که میتواند تأیید کند که سرسمپلرهای آنها فاقد RNase و DNase هستند.
سرسمپلر فیلتردار
سرسمپلر فیلتردار دارای یک فیلتر از جنس پلیاتیلن بوده که عاری از مواد افزودنی شیمیایی است و در صورت خیس شدن فیلتر، امکان بازیابی آسان نمونه بدون آلودگی را فراهم میکند. این فیلترها آبدوست بوده و جلوی ذرات ریز جامد و مایعات را میگیرد. مقدار نفوذپذیری این فیلترها با اندازه منافذ و طول فیلتر رابطه مستقیم دارد، به طوری که هیچ آئروسلی (ذرات معلق) نمیتواند به شفت سمپلر (بخش مکنده سمپلر) برسد. به بیان دیگر هنگامی از سرسمپلر فیلتردار استفاده مینماییم که آزمایش ما به کوچکترین آلودگیها حساس باشد (مانند PCR و تستهای پزشکی و پزشکی قانونی) یا نمونه به طور تصادفی بر اثر مکش زیاد یا تنظیم اشتباه حجم برداشتی، وارد قسمت پایینی سمپلر شده و علاوه بر خرابی سمپلر سبب ایجاد آلودگی برای نمونهبرداریهای بعدی شود. فیلتر موجود در این سرسمپلرها از پاشیدن مایع به طور تصادفی در داخل سمپلر (به دلیل رهاکردن سریع نمونهگیر) و نفوذ ذرات به مخروط داخلی سمپلر جلوگیری میکند.
خرید سرسمپلرهای فیلتردار به کارشناسان آزمایشگاههای دانشگاه نیز توصیه میگردد، زیرا دانشجویانی که تجربه کارهای آزمایشگاهی را ندارد به دلیل نداشتن مهارت در نمونهبرداری بهوسیله سمپلر در اثر مکش بیش از حد یا قراردادن سرسمپلر اشتباه بر روی سمپلر حجم بالا، نمونه داخل سمپلر میشود که سبب خسارت و آلودگی سمپلر خواهد شد.
بهطورکلی رنگی ساختن سرسمپلرها برای تشخیص آسانتر آنها هنگام برداشت و استفاده میباشد. هر یک از رنگهای زرد، آبی، سفید، کریستالی (شفاف) نشاندهنده مقدار حجم قابل برداشت سرسمپلرها میباشد.
سرسمپلر زرد
سرسمپلرهای زرد از جنس پلیپروپیلن (PP) بوده و با تمام سمپلرهای اتوماتیک استاندارد سازگار میباشند. این سرسمپلرها دربسته بندیهای استریل، غیر استریل، فیلتردار، غیر فیلتردار و طرحهای گیلسونی و اپندورف ساخته و عرضه میشوند. حجم قابل برداشت با سرسمپلرهای زرد از 20 تا 200 (ul) ماکرو لیتر میباشد.
سرسمپلر آبی
سرسمپلرهای آبی از جنس پلیپروپیلن (PP) بوده و با تمام سمپلرهای اتوماتیک استاندارد سازگار میباشند. این سرسمپلرها در بستهبندیهای استریل، غیر استریل، فیلتردار، غیر فیلتردار و طرحهای گیلسونی، اپندورف ساخته و عرضه میشوند. حجم قابل برداشت با سرسمپلرهای آبی از 100 تا 1000 (ul) ماکرو لیتر میباشد.
سرسمپلر کریستالی
سرسمپلرهای کریستالی از جنس پلیپروپیلن (PP) بوده و برای انجام کارهای حساس مانند تیوبهای میکرو سانتریفیوژ، deep well blocks و پیپت دستی در صفحه چاه 384 یا 1536 با پیپت چند کانال سازگار میباشند. این سرسمپلرها در بستهبندیهای استریل، غیر استریل، فیلتردار، غیر فیلتردار و پایه بلند و کوتاه ساخته و عرضه میشوند. حجم قابل برداشت با سرسمپلرهای کریستالی از 100 تا 1000 (ul) ماکرو لیتر میباشد.
سرسمپلر کریستالی پایه کوتاه
این نوع از سرسمپلرها علاوه بر کاربرد خاص مدنظر کاربر به شما اجازه میدهند نزدیکتر به نیمکت پیپت کنید و فشار روی بازو را کاهش دهید.
سرسمپلر کریستالی پایه بلند
سرسمپلر پایه بلند، امکان توزیع و پیپت کردن مایعات را در چاهکهای عمیق و باریک ممکن میسازند. این سرسمپلرها دارای سری طولانیتر و باریکتر از سرسمپلرهای استاندارد میباشند. این سرسمپلرها در انواع غیر استریل، استریل و فیلتردار موجودند.
سرسمپلر سفید
سرسمپلرهای سفید از جنس پلیپروپیلن (PP) بوده و با تمام سمپلرهای اتوماتیک فوق دقیق سازگار میباشند. این سرسمپلرها در بستهبندیهای استریل، غیر استریل، فیلتردار، غیر فیلتردار ساخته و عرضه میشوند. حجم قابل برداشت با سرسمپلرهای سفید از 2 تا 20 (ul) ماکرو لیتر میباشد، به این معنا که سرسمپلرهای سفید برای جابهجایی حجمهای فوق کم و کارهای حساس مناسب میباشند.
سرسمپلر اپندورف
اپندورف نام یک شرکت تولید تجهیزات آزمایشگاهی در آلمان است که یکی از تولیدات آنها سرسمپلر میباشد. سرسمپلرهای این شرکت نیز مانند سایر سرسمپلرها از جنس پلیپروپیلن (PP) میباشد. علت استفاده از پلاستیک پلیپروپیلن خواص نسبتاً بیاثر آن است. این پلاستیک به دلیل ترشوندگی کم و همچنین پایداری ابعادی و مکانیکی بالا در طیف وسیعی از دماها در آزمایشگاههای سراسر جهان مورداستفاده قرار میگیرند.
سرسمپلر طرح اپندورف یعنی چه؟
ازآنجاییکه ایران تحریم میباشد مواد و تجهیزات آزمایشگاهی خارجی موجود در ایران، اکثرا بهصورت غیرمستقیم از تولید کننده تهیه و توزیع میشوند. اما درصورتیکه به هر دلیلی این امر صرفه اقتصادی نداشته باشد نمونههای مشابه و بهاصطلاح “طرح” در بازار پیدا میشوند.
سرسمپلر گیلسونی
دکتر وارن گیلسون یکی از اعضای هیئتعلمی دانشکده پزشکی دانشگاه ویسکانسین در دهه 40 میلادی شروع به طراحی و توسعه وسایل الکترونیکی پزشکی و ابزارهای تخصصی برای استفاده خود و همکارانش کرد که بهصورت تجاری در دسترس نبودند. انگیزه او اختراع و بهبود ابزارهای آزمایشگاهی بود تا تحقیقات را برای دانشمندان آسانتر کند. در دهههای بعدی عمر خود، دکتر گیلسون بنا بر نیاز دانشمندان به توسعه ابزارهای برای جابهجایی، تصفیه و استخراج مایعات پرداخت. نتیجه دست رنج او، امروزه در تمام جهان شناخته میشود و این در حالی است که سمپلرها و سرسمپلرهای شرکت گیلسون در ایران آوازه بیشتری دارد.
نکته قابلتوجه در مورد سرسمپلرهای گیلسونی موجود در بازار ایران، مانند سرسمپلرهای اپندورف، طرح و کپی بودن آنهاست. ما نمیگوییم تمام سرسمپلرهای خارجی تقلبی است اما برای تهیه محصول اصل باید هزینه بیشتری کرد. بر طبق سایت رسمی گیلسون، خوشحالیم که کارخانههای تولیدی گیلسون در خاورمیانه نیز فعالیت دارند و تهیه محصولات آن را کمی آسانتر میکند.
رک سرسمپلر
رکهای سرسمپلر، ظروف پلاستیکی برای نگهدارنده و نظمدهی نوکهای یکبارمصرف سمپلر میباشند. این ظروف برای انواع سرسمپلر در شکلها و حجمهای گوناگون طراحی و ساخته میشوند. کاربرد دیگر این ظروف برداشت آسان سرسمپلرهاست بهطوریکه با قراردادن نوک انتهایی سمپلر بر روی سرسمپلرهای چیده شده در رک و واردکردن ضربه ملایم، بهآسانی سرسمپلر به سمپلر متصل شده و بدون تماس دست آماده استفاده میباشند.
انواع رک بر حسب جنس
رک پلاستیکی :
- موجود در ابعاد مختلف
- قابل شستشو
- به دلیل سبک بودن به راحتی قابل جابجا کردن است
رک فلزی :
- در برابر زنگ زدگی بسیار مقاوم است
- قابل استفاده در اتوکلاو می باشد زیرا ،توانایی تحمل دماهای بسیار بالا را دارد
رک پلی پروپیلن (استفاده شده برای رک های سرسمپلر) :
- ابعاد و اندازه های مختلفی دارد
- شستشوی آن بسیار آسان است
- در برابر انواع اسید ها و مواد شیمیایی رایج در آزمایشگاه بسیار مقاوم است
- قابل استفاده در اتوکلاو می باشد زیرا، توانایی تحمل دماهای بسیار بالا را دارد
- می توان در دستگاه های فریز کننده ی آزمایشگاهی مورد استفاده قرار گیرد. زیرا توانایی تحمل دما های بسیار پایین را نیز دارند
انواع رک سرسمپلر بر حسب نوع سمپلر
- رک سرسمپلر پر شده استریل (پک)
- رک سرسمپلر پر نشده استریل و غیر استریل
- رک سرسمپلر کریستالی (پایه کوتاه و پایه بلند)
- رک سرسمپلر آبی (اپندورف و گیلسونی)
- رک سرسمپلر زرد (اپندورف و گیلسونی)
رک سرسمپلر بر حسب نوع جعبه
- رک سرسمپلر بدون درب
- رک سرسمپلر درب دار (درب متصل و درب جدا)
- رک سرسمپلر درب متصل (قفل دار و بدون قفل)
Share It