سواب یا سواپ مسئله این است!
طبق برسی‌های انجام شده، از مقالات و نویسه‌های پایگاه علمی NCBI و جمعی دیگر از وب‌سایت‌های علمی معتبر مانند UC Davis Health نشان داده شد که استفاده از عبارت SWAB TEST برای توضیح دستورالعمل تست کرونا از مخاط بینی و دهان به‌کاررفته است، پس نتیجه می‌گیریم که سواب درست است و نه سواپ!
سواب‌ها یکی از محصولات بهداشتی است که روزانه در کلینیک‌ها، بیمارستان‌ها، صنایع، دانشگاه‌ها و آزمایشگاه‌های سراسر جهان استفاده میشود. در این مقاله به توضیح انواع سواب و کاربردهای مختلف آن می‌پردازیم.
در سال‌های اخیر، بارها کلمه PCR را شنیده‌ایم و احتمالاً خودمان و یا فردی را می‌شناسیم که آزمایش PCR انجام داده است. PCR مخفف واکنش زنجیره‌ای پلیمراز و یک تکنیک آزمایشگاهی است که کاربردهای متفاوتی زمینه شناسایی هویت، تشخیص بیماری‌ها و … دارد. برخی نمونه‌های موردنیاز برای انجام آزمایش PCR با استفاده از کیت‌های متشکل از یک سواب و یک تیوب انتقال گرفته میشود.
معرفی سواب و کاربردهای آن
سواب وسیله است که برای جمع‌آوری نمونه‌های بیولوژیکی از بدن استفاده میشود و امکان انتقال و نگهداری نمونه را فراهم می‌کند.
برخی از رایج‌ترین کاربردهای سواب‌های پزشکی عبارت‌اند از:
- جداسازی میکروارگانیسم‌ها در محیط کشت
- مناسب انواع تلقیح محیط کشت
- تهیه اسمیر از نمونه‌ها
- نمونه‌برداری قبل از عمل
- و …
نکته قابل‌توجه این است که تمام سواب‌های جمع‌آوری نمونه‌های میکروبیولوژیکی دارای تیوپ انتقال باید با دستورالعمل تجهیزات پزشکی 93/42/EEC و 98/79/EC مطابقت داشته باشند.
انواع سواب‌ها بر حسب نوع
- سواب بدون و یا همراه محیط کشت
- سواب استریل یا غیر استریل
- سوآب نازال یا سوآب اورال
انواع سواب‌ها بر حسب جنس سر و شفت
سر سواب می‌تواند از الیاف طبیعی (مانند پنبه) یا الیاف غیرآلی و بی‌اثر مانند ویسکوز و پلی‌استر ساخته شود. هر ماده ویژگی‌های متفاوتی را ارائه می‌کند که بسته به کاربرد موردنظر توسط متخصص مراقبت‌های بهداشتی انتخاب و مورداستفاده قرار می‌گیرد. سواب‌های ساخته شده با سر فیبردار برای استفاده در محیط کشت‌های انتقال مایع مناسب هستند، زیرا بهترین ظرفیت جذب نمونه و شستشو را در محیط انتقال مایع ارائه می‌دهند.
| No | نام فارسی | نام انگلیسی | خلاصه کاربرد |
|---|---|---|---|
| 1 | سوآب پنبه | Cotton Tipped Swab | سوآب با سر پنبه ای برای کشت میکروب در آزمایشگاه و در بررسی صحنه جرم استفاده می شود. سوآب های با نخ پنبه ای بسیار جاذب، نرم، کم هزینه و ایمن هستند. |
| 2 | سوآب ریون | Rayon Tipped Swab | ریون الیاف مصنوعی است که از خمیر چوب تولید می شود. تقریباً مانند پنبه، ریون نرم و جاذب و انتخاب اقتصادی در جایی است که سواب پنبه ای مناسب نباشد. |
| 3 | سوآب داکرون | Polyester Tipped Swab (Dacron) | از پلی استر که یک فیبر مصنوعی است ساخته شده و به دلیل عدم وجود کلسیم آلژینات گزینه مناسبی برای PCR میباشد. |
| 4 | سوآب فلاکد | Flocked Tipped Swab | برخلاف سواب‌های پنبه‌ای این سواب همانند یک برس نرم است که هسته‌ی جاذب ندارد، بنابراین کل نمونه ی بیولوژیک در نزدیکی سطح سواب باقی می‌ماند که موجب تسهیل انجام آزمایش‌های تشخیصی میشود. |
| 5 | سوآب فوم | Foam Tipped Swab | فوم پلی اورتان به عنوان یک سواب عالی برای تشخیص شنا و در انواع تخلخل به صورت ورق تولید می شود. این نوع از سواب ها از سیلیکون آمید یا DOP ساخته میشود. |
شفت سواب همچنین می‌تواند از مواد مختلفی مانند چوب، پلی‌استایرن یا آلومینیوم ساخته شود و باتوجه‌به نقطه نمونه‌برداری انتخاب و استفاده شود. سواب‌ها باتوجه‌به کاربرد آنها، شفت‌ها و شکل‌های سر متفاوتی دارند: سواب نازوفارنکس، سواب مجرای ادرار، سواب کودکان و سواب استاندارد.
سواب نازال (یا سواب بینی – نازوفارنکس) چیست؟
سواب نازال به سوابی گفته میشود که برای نمونه‌برداری از دستگاه نازوفارکس یا به‌اصطلاح ساده‌تر برای نمونه‌برداری از مجرای بینی از آن استفاده میشود. البته نوع سواب‌ها یا اندازه آنها باتوجه‌به نوع نمونه‌برداری متفاوت است.
به‌وسیله این سواب، ویروس‌ها و باکتری‌های ایجادکننده عفونت‌های دستگاه تنفسی که منجر به بیماری‌هایی مثل سیاه‌سرفه، covid-19 ،آنفولانزا، مننژیت، ویروس متناوب تنفسی (RSV) و… میشود را بررسی می‌کنند.
سواب اورال (یا سواب حلقی – دهانی) چیست؟
سوآپ حلقی یک وسیله آزمایشگاهی است که برای نمونه‌گیری از حلق و کشت آن کاربرد دارد. هر تست یا آزمایشی که از طریق دهان انجام شود، تست اورال نام دارد. (اورال به معنی دهان است.)
نمونه‌برداری صحیح با این سواب باعث کمتر آلوده شدن با فلور باکتریال بدن میشود، بنابراین برای شناسایی پاتوژن و ناقل‌های بدون علامت نیز مناسب میباشد.
سواب داکرون چیست؟
یکی از بهترین انواع سواب برای نمونه‌برداری ویروس و باکتری از سطوح داخلی (نازال یا حلق)، سواب پلی‌استر میباشد. سواب داکرون باتوجه‌به برند داکرون که اولین‌بار این نوع سواب را به بازار عرضه کرد به‌عنوان سواب داکرون شناخته می‌شوند. سواب داکرون باتوجه‌به ماهیت سنتزی خود نه‌تنها جاذب خوبی برای نمونه‌برداری است بلکه فاقد هرگونه ماده آلرژی‌زا برای نمونه‌گیری از داخل بینی و داخل حلق بوده و فاقد ترکیبات مهار گر PCR است به همین علت یکی از پرکاربردترین انواع سواب برای تست PCR شناخته میشود. این سواب ها در انواع مختلفی تولید شده و هر نوع سواب مخصوص نوعی از نمونه‌گیری از بخش خاصی از بدن میباشد. خصوصیت داکرون در برداشت نمونه، قدرت آزاد سازی مناسب و عدم تاثیرگذاری بر واکنش PCR باعث شده این سواب به عنوان سواب استاندارد نمونه گیری برای تست‌های ویروسی مبتنی بر روش PCR معرفی شود. به همین علت سواب داکرون با دسته پلاستیک توسط سازمان بهداشت جهانی به عنوان استاندارد نمونه برداری کرونا از بینی و حلق قرار داده شده.
تفاوت سواب شکننده یا نشکن:
باتوجه‌به نیاز جداسازی سر سواب در زمان انتقال نمونه، بعضی از انواع سواب داکرون دارای نقطه شکست در بخشی از سواب هستند و یا قابلیت شکست در تمامی طول خود را دارا هستند. اما در سواب نمونه‌گیری بینی انسانی که برای تست بیماری کرونا استفاده میشود باتوجه‌به خطر بسیار بالای شکستگی سر سواب در بینی بیمار که حتی ممکن است به جراحی بینی بینجامد، سواب نمونه‌گیری کرونا بایستی غیر شکننده باشد. سواب داکرون تولیدی شرکت زیست رویش از نوع غیر شکننده بوده و هیچ نقطه شکستی در طول آن وجود نداشته و در زمان انجام آزمایش این سواب توسط قیچی یا تیغ جراحی استریل بریده شده و به تیوب آزمایش منتقل خواهد شد.
محیط کشت انتقال ویروس (VTM) چیست؟
همان‌طور که از نام آن پیداست، محیط انتقال برای حفظ میکروارگانیسم‌ها در طول حمل‌ونقل و اطمینان از زنده ماندن نمونه تا حداقل 48 ساعت در نظر گرفته شده است. محیط انتقال در واقع از یک ترکیب شیمیایی که برای حفظ بار میکروبی با حداقل فعالیت فیزیولوژیکی است فرموله و طراحی شده است.
انتخاب محیط انتقال به میکروارگانیسمی که باید شناسایی شود (باکتری یا ویروس) بستگی دارد. از جمله این محیط کشت‌ها می‌توان به Amies، Stuart، Cary Blair، Virus، Vicum و Chlamydia اشاره نمود.
مطالب مرتبط
منابع:
- deltalab.es/en/productes/do-you-know-all-the-types-of-swabs
- ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7437638
اشتراک گذاری