توضیحات

سولفات لاریل سدیم به اختصار SLS با فرمول NaC₁₂H₂₅SO₄ یا سدیم دودسیل سولفات SDS یا یا ماده نزدیک به آن سولفات لوریت سدیم یا سولفات لاریل اتر سدیم (سدیم لوریل اتر سولفات) Sodium Laurylether Sulfate به اختصار SLES رایجترین سولفات‌های سطح فعال آنیونی مواد فعال سطحی آنیونی از پاک‌کننده‌های سنتزی با قدرت زیاد و به‌طور دقیق‌تر جزو سورفاکتانت‌ها (مواد فعال سطحی یا مواد مؤثر) می‌باشد.

کاربرد:

1. این ماده یک ترکیب شیمیائی امولسیون‌کننده، پُف‌دهنده، تسریع‌کننده انحلال، و کف کنندگی است
2. از آن در صنایع شویندگی،دترژنت‌ها یا مواد غذائی استفاده می‌شود و مواد فعال‌کننده سطحی آنیونی در تولید شامپو می‌باشد.
3. سولفات لاریل سدیم دراکثر مواد تجاری شوینده‌ها مثل مایع ظرفشویی و پاک‌کننده‌های صنعتی (کارواش و کف شورها و بر طرف‌کننده روغن) و در بیش از ۹۰٪ مواد بهداشتی و پاک‌کننده بدن و سر ازقبیل خمیر دندان، صابون، شامپو، کرم و لوسیون چه به صورت مایع یا غیرمایع جهت زدودن چربی به عنوان ماده کف‌کننده و پاک‌کننده وامولسیون‌کننده مواد چسبنده بکار می‌رود و جزو مواد اولیه آرایشی و داروئی است.
4. این ماده موجب شکسته شدن سد رطوبتی پوست شده وخود به راحتی در پوست نفوذ می‌نماید و به دیگرمواد شیمیایی نیز اجازه می‌دهد تا به راحتی نفوذ کنند. ضمن ترکیب باسایر مواد شیمیایی جزو مواد خطرناک و سرطانزای (با کلاس قوی) پوستی است که همچنین می‌تواند ریزش مو شود

مضرات

مهم‌ترین تأثیر سولفات لاریل سدیم و سایر مشتقات این است که باعث شکسته شدن محافظ رطوبتی پوست می‌گردد وبه دیگر مواد شیمیایی اجازه می‌دهد تا به راحتی به زیرپوست نفوذ کند.

علیرغم تبلیغات طبیعی بودن اکثر صابون‌های تجاری، اکثر پوستها به این ماده شیمیائی فوق‌العاده حساسند که باعث خشکی پوست می‌شود، در بدترین حالت بخصوص در پوست حساس باعث خارش سوزناک بعداز حمام به مدت ۲۰ الی ۳۰ دقیقه می‌گردد که علت آن تخریب لایه بیرونی پوست است وآزمایشهای لابراتواری نشان داده است اثرتخریب سولفات لاریل سدیم تا ۱۷ روز روی پوست باقی می‌ماند.

تخریب پروتئین

سلول‌های بدن از پروتئین ساخته شده است. توسعه این سلول‌های به شدت وابسته به فرایندهای تکثیر سلولی است که به طور مستمر بدن بااز بین بردن سلول‌های آسیب دیده و قدیمی تر و جایگزین کردن آنها با سلولهای سالم و جدیدتر این فرایند راکنترل می کندو تقریباجایگزینی هر سلول در بدن حداقل ۷ سال است.

SLS با اثرگذاری روی مولکولهای بدن و پروتئینها، ازطریق تشکیل پل شیمیایی بین بخش‌های محلول در چربی و محلول در آب باعث می‌شود که نیروهای مورد نیاز هیدروفوبیک برای حفظ ساختار پروتئین و مولکول فرو بریزند و این فرایند غیرقابل برگشت است.

بانظر گرفتن اینکه پروتئین‌های موجود آسیب دیده‌اند و منجر به افزایش ترشح هورمونی جهت بهبود می‌گردند و همچنین این سلول‌های تازه نیزاحتمالادرمعرض آسیب دیدگی اندلذابا درنظرگرفتن موارد فوق خسارت دوچندان است ودقیقا این نوع فعالیت که می‌تواند به مراحل اولیهسرطان پوست منجر شود.

سرطان

گرچه هنوز بطورکامل اثرات استفاده SLS در پوست ومصرف مستقیم آن در ایجاد سرطان اثبات نشده است ولی درگزارش منتشر شده آورده شده است که این ماده سورفکتانت و محرک قوی برای پوست است.

فارغ از این پتانسیل ایجاد شرایط پیش سرطانی با غیرطبیعی کردن پروتئین‌ها، SLS با تقلید اثرات استروژن باعث سرطان می‌گردد. این اثر می‌تواند حتی بر سرطان سینه و سرطان تخمدان که به طور مستقیم به سطح استروژن مرتبط است تأثیر بگذارد منجر به رشد تومور شود.

SLS با اخلال در سطوح استروژن طبیعی و با ایجاد اثرات مشابهی در سطح سلولی به عنوان استروژن آندوژن، می‌تواند بروز سرطان تسریع کند. عامل فزونی سرطان سینه در سالهای اخیر حتماً به مواد مصرفی مربوط است. حتی در مردان نیز دیده شده است. به طور بالقوه SLS می‌تواند از طریق دیگری یعنی با واکنش با ترکیبات نیتروژن دار می‌تواند باعث سرطان شود. البته نگرانی عمده این است SLS با جهش سلولی و صدمه زدن به مواد ژنتیکی موجود در هر سلول باعث ایجادبیماری گردد.

زخم وآفت دهانی

سولفات لاریل سدیم بیماری‌های مخاطی دهان را تشدید می‌کند.عدم استفاده از مواد SLS در خمیردندان باعث کاهش آفت می‌گردد.

بیماری پوستی

درافراد با بیماری مزمن پوستی استفاده از SLS باعث بدتر شدن بیماری می‌شود و ثابت شده است قرارگیری پوست باعث تحریک پوست وخارش می‌گردد در مطالعات بالینی نشان داده است قرار گیری پوست به مدت طولانی و مستمر (بیش از ساعت) باعث تحریک پوست صورت بزرگسالان حتی در جوانها می‌شود و به نظر می‌رسد علت سوزش پوست و چشم SLS است.