کیت الایزا هورمون رشد یا کیت GH انسانی برای اندازه‌گیری هورمون رشد (Growth hormone) توسط شرکت‌های تولیدکننده طراحی شده است و  به‌طورکلی هدف این هورمون، افزایش بیوسنتز پروتئین در سلول‌های بدن است.

ساختار GH

هورمون رشد (GH) دارای یک زنجیره پلی‌پپتیدی متشکل از 191 اسیدآمینه می‌باشد. از بین این اسید آمینه‌ها 4 سیسـتین، دو پیوند دی سولفیدی ایجاد می‌کنند. این هورمون با وزن مولکولی kDa22 از لحاظ ســاختمانی و عملکرد زیستی شبیه پرولاکتین و هورمون عامل لاکتوژن جفت انسان (hPL) است .

هورمون رشد به طور متناوب (پالس) از لوب قدامی غده هیپوفیز ترشـح می‌شود و در فواصل دو پالس مقدار این هورمون ناچیز بوده و بیشترین غلظت سرمی آن در فاز عمیق خواب مشــاهده می‌شود. ترشح هورمون رشد توسط یک مکانیسم تنظیم‌کننده دوگانه هیپوتالاموس کنترل می‌شود. بدین صــورت که هورمون آزادکننده GH سبب تحریک آن و هورمون مهارکننده سوماتواسـتاتین موجب توقف ترشـح آن می‌گردد. این دو هورمون تنظیم‌کننده به نوبه خود توســط مراکز فوقانی مغز کنترل می‌شوند.

عملکرد هورمون رشد

ترشح GH به‌صورت متناوب (Pulsative) بوده و غلظت سرمی آن در خواب به بیشترین حد خود می‌رسد. میزان ترشح GH عمدتاً با یک مکانیسم تنظیم‌کننده دوگانه توسط هیپوتالاموس کنترل می‌گردد. به‌طوری‌که هورمون آزادکننده GH یا (Growth Hormone- Releasing Hormone) GHRH سبب تحریک و هورمون مهارکننده سوماتواستاتین باعث توقف ترشح آن می‌گردد. این دو هورمون تنظیم‌کننده به نوبه خود توسط مراکز فوقانی مغز کنترل می‌شوند. علاوه بر این دو هورمون هیپوتالامیک، Ghrelin هورمون مترشحه از معده، ترشح هورمون رشد را افزایش می‌دهد. هم چنین ترشح GH وابسته به عوامل فیزیولوژیک و فارماکولوژیک نیز بوده به‌طوری‌که موادی مانند آرژنین انسولین، گلوکاگون، کلوئیدین و … ترشح این هورمون را افزایش می‌دهند. از عوامل مؤثر دیگر در افزایش ترشح GH می‌توان درد، سرما، هیپوگلیسمی و ورزش را نام برد.

تحریکات فیزیولوژیک، محرک‌هایی نظیر ورزش، فشــار روحی و جســمی، روزه‌داری، پائین بودن سطح قند خون (هیپوگلیسمی) و نیز افزایش برخی از ترکیبات مانند امینو اسیدها، گلوکاگن و ال – دوپا (Dopa-L) باعث افزایش ترشـــح این هورمون می‌گردند.
همچنین هورمون‌هایی نظیر تســتوسترون، استروژن و تیروکســـین نیز سبب تحریک ترشـح این هورمون می‌شوند. از طرف دیگر ترکیباتی مانند قند، کورتیزول، اســیدهای چرب و بروموکریپتین ترشــح این هورمون را کاهش می‌دهند. در دوران رشـد، GH سـبب افزایش انتقال اســیدهای امینه از طریق غشای سلول‌ها و متعاقباً بالارفتن سنتز پروتئین می‌گردد.

کاربرد هورمون رشد

عمده‌ترین فعالیت GH تأثیر مستقیم آن بر کبد و سایر بافت‌ها در تولید Insulin- Like Growth Factor یا 1-IGF است که باعث تحریک رشد در بافت‌های هدف مانند استخوان‌های بافت‌های نرم و غضروف‌ها می‌گردد، افزایش غلظت سرمی 1-IGF به طور مستقیم از طرفی با کاهش فعالیت سوماتوتروپ ها و از طرف دیگر با تحریک ترشح سوماتواستاتین، ترشح GH را کاهش می‌دهد.

همچنین این هورمون نقش مهمی در متابولیسم پروتئین‌ها (افزایش جذب اسید آمینه‌ها و کاهش اکسیداسیون پروتئین‌ها)، چربی‌ها (تجزیه و اکسیداسیون تری گلیسیریدها) و کربوهیدرات‌ها (کاهش اثر انسولین و هایپر انسولینوما) دارد.

کاربرد بالینی کیت الایزا GH انسانی

در کودکان پیش از بلوغ و تکمیل رشد استخوان‌های بلند، کاهش ترشح هورمون رشد (Hyposecretion) یا نقص ژنتیکی گیرنده‌های آن باعث کاهش رشد و افزایش آن باعث افزایش رشد و با ژیگانتیسم می‌گردد. پس از بلوغ افزایش ترشح این هورمون با رشد غیرطبیعی بافت‌های اسکلتی و نرم بوده و می‌تواند منجر به آکرومگالی گردد به‌اندازه گیری غلظت پایه GH و سطح سرمی آن بعد از تحریک یا سرکوب فیزیولوژیک و یا فارموکولوژیک در تشخیص اختلالاتی مانند کوتاهی قد، سندرم پرادرویلی و سندرم ترنر، آکرومگالی، ژیگانتیسم و نقصان فعالیت غده هیپوفیز اهمیت بسیاری دارد.

در بررسی این اختلالات، به دلیل ماهیت ضربانی ترشح GH، بایستی از تحریک‌کننده‌هایی مانند انسولین. ال دوپا. ال آرژنین، گلوکاگون و یا فعالیت شدید بدنی به مدت 20 دقیقه استفاده کرد. از طرف دیگر برای بررسی امکان ترشح بیش از حد این هورمون بر اثر تومورهای هیپوفیزی  می‌توان از تحریک گلوکزی و یا تست بازدارنده دوپامین استفاده نمود.