سرم محیط کشت سلولی مخلوط پیچیده ای از پروتئین ها، ویتامین ها و عوامـل رشـد بـوده و یکـی از مهمتـرین اجزای محیط است. افزودن سرم بـه محـیط کشـت سلولی بـرای رشـد مناسـب بسیاری از تیره های سلولی ضروری است. رایج ترین سرم مورد اسـتفاده سـرم جنـین گـاوی ( FBS ) است زیرا غنی تر بوده و فاکتورهای رشد بیشتری نسبت به سایر سرم ها دارد. بعلاوه حـاوی ایمونوگلوبولین های کمتری نسبت به سایر سرم ها می باشد. سرم هـای دیگـری نظیـر سـرم گوساله تازه متولد شده و سرم اسب نیز کاربرد دارند.
کیفیت، نـوع سـرم مصـرفی و نسـبت سرم به محیط کشت در رشد سلول ها مؤثرند. بنابراین هنگام خرید سرم بایستی محموله ای ( Batch ) را خریداری نمود که بتواند رشد سلول های مورد نظر ما را تأمین نماید. بعلاوه هنگـام خریـد سرم بایستی به موارد دیگری نیز توجه نمود. مثلاً تأثیر سرم خریداری شده روی کلون شـدن سلول ها، چسبندگی سلول ها به پلیت کشت سلولی و حفظ خصوصـیات سـلولی (مورفولـوژی سلول و الگوی رشد) بایستی مورد توجه قرار گیرد.
جهت کنترل کیفی و بهینه سازی میزان مصرف سرم، بایـد آن را در غلظـت هـای ۲ تـا ۲۰ درصد به محیط کشت سلول ها افزود. با این آزمون می توان غلظت مناسب سرم برای رشـد بهینه تیره سلولی خاص را تعیین نمود.
کمپلمان سرم باید قبل از اضافه شدن آن به محیط کشت غیرفعال شود. بـدین منظـور ویـال سرم خریداری شده را به مدت ۳۰ دقیقه در بن ماری ۵۶ درجه سانتیگراد قـرار مـی دهنـد. غیر فعال کردن کمپلمان می تواند خطر آلودگی های ویروسی را کاهش دهـد زیـرا بعضـی از ویروس ها در اثر افزایش دما غیرفعال می شوند.
هر چند تاکنون از سرم FBS برای تهیه واکسن های ویروسی استفاده زیادی شـده است، اما استراتژی امروز شرکت های تولیدی، عدم استفاده از مواد با منشأ انسانی یا حیـوانی در فرآیندهای تولید است. با توجه به اینکه امروزه ترکیبات اصلی مؤثر سـرم شناسـایی شـده اند لذا سعی بر این است که بجای استفاده از سرم از ترکیبات فوق که بصورت نوترکیب تهیه می شوند استفاده شود. این مواد را می توان در مقادیر استاندارد به محیط کشـت افـزود کـه این حرکت باعث استاندارد شدن محیط های بدون سرم جدید شده است.
Share It