هورمون تستوسترون چیست؟

این محصول جهت اندازه‌گیری غلظت تستوسترون توتال طراحی شده است. تستوسترون (17- هیدروکسی -4- اندروستن -3- اون) یک استروئید 19 کربنه می‌باشد که سنتز آن در مردان از هفته هفتم جنینی آغاز شده و در دوران بلوغ به اوج خود می‌رسد، سپس تولید آن پس از دهه چهارم زندگی کاهش می‌یابد. بیشتر تستوسترون موجود در خون مردان بالغ (حدود 95%) توسط سلول‌های لایدیگ بیضه و مابقی از طریق تبدیل پیش سازهای آن (دی هیدرو اپی آندروسترون و آندروستن دیون تولیدی توسط غده فوق کلیه) به هورمون اصلی در گردش خون محیطی، تولید می‌شود.

میزان تستوسترون خون در زنان، از بدو تولد تا دوران پیری بین 30 تا 70 ng/dl متغیر است که بیش از 50 درصد آن از تبدیل دی هیدرواپی آندروسترون به تستوسترون در بافت چربی محیطی و مابقی توسط قشر آدرنال و تخمدان‌ها ساخته می‌شود. ترشح تستوسترون توسط هورمون LH مترشحه از هیپوفیز کنترل می‌شود که خود تحت کنترل GnRH هیپوتالاموس می‌باشد.

منشأ هورمون تستوسترون

تستوسترون قوی‌ترین آندروژن ترشح شده طبیعی است. به طور طبیعی در مردان  پس از بلوغ، تستوسترون عمدتاً توسط بیضه‌ها ترشح می‌شود و تنها مقدار کمی از آن تبدیل محیطی Androstene-3،4 17-dione (ASD) به دست می‌آید.

در زنان بالغ، تخمین زده شده است که بیش از 50 درصد از تستوسترون سرم آنها از غده فوق‌کلیوی و تخمدان به‌صورت تبدیل محیطی ASD ساخته می‌شود و بقیه از ترشح مستقیم تستوسترون توسط این غدد به دست می‌آید.

در مردان تستوسترون عمدتاً در سلول‌های لیدیگ بینابینی و بیضه ساخته می‌شود. این هورمون با هورمون محرک سلول‌های بینابینی (ICSH) یا هورمون لوتئینیزه کننده (LH) هیپوفیز قدامی (معادل زنانه ICSH) تنظیم می‌شود. تستوسترون مسئول ایجاد ویژگی‌های جنسی ثانویه مانند اندام‌های جنسی جانبی، پروستات، وزیکول‌های منی و رشد موهای صورت، شرمگاهی و کمکی است.

انواع تستوسترون در خون

• فرم آزاد (2 تا 3درصد) که فرم فعال تستوسترون است.
• فرم متصل به گلوبولین اتصالی به هورمون‌های جنسی یا SHBG 44 تا 65 درصد در مردان و 66 تا 78 درصد در زنان
• متصل به آلبومین (33 تا 50 درصد در مردان و 20 تا 30 درصد در زنان) تستوسترون در اسپرماتوژنز، تکامل و حفظ اندام جنسی مردانه و تکامل صفات ثانویه جنسی نظیر رشد موهای صورت، ماسکولاریزاسیون و ضخیم شدن تارهای صوتی در مردان مؤثر است.

اهمیت اندازه‌گیری سطح تستوسترون در مردان

اندازه‌گیری تستوسترون برای تشخیص و ارزیابی حالت‌های هیپوگنادال (کوچک شدن غدد جنسی) بسیار مفید است. حالت زنانه شدن بیضه یا همان مقاومت به آندروژن باعث افزایش سطح تستوسترون در مردان می‌شود. از جمله عوامل افزایش سطح تستوسترون می‌توان به این موارد اشاره کرد: هیپوگنادیسم، ارکیدکتومی، استروژن درمانی، سندرم کلاین فلتر، هیپوفیز و سیروز کبدی

اهمیت اندازه‌گیری سطح تستوسترون در زنان

در زنان، سطح تستوسترون به طور معمول بسیار کمتر از سطح تستوسترون در مردان سالم است تستوسترون در زنان از سه منبع تأمین می‌شود. این هورمون در مقادیر کم از غدد فوق‌کلیوی و تخمدان‌ها ترشح می‌شود و در زنان سالم 50 تا 60 درصد از تولید روزانه تستوسترون از متابولیسم محیطی پرو هورمون و عمدتاً آندروستندیون، ناشی می‌شود. علل شایع افزایش سطح تستوسترون سرم در زنان عبارت‌اند از: تخمدان پلی‌کیستیک (سندرم Stein Leventhal)، تومورهای تخمدان، تومورهای آدرنال و هیپرپلازی آدرنال. ویریلیزاسیون در زنان با تجویز آندروژن و تولید بیش از حد درون‌زا تستوسترون همراه است. به نظر می‌رسد باروری زنان به سطح تستوسترون سرم بستگی دارد. البته تقریباً 25 درصد از زنان با درجات مختلف باروری سطوح سرمی متفاوتی از تستوسترون دارند که همگی در محدوده مرجع زنان قرار می‌گیرد.

ترشح تستوسترون تابع تغییرات دیورنال است و بیشترین میزان ترشح آن بین ساعت 4 تا 8 صبح می‌باشد؛ بنابراین بهترین نمونه جهت اندازه‌گیری تستوسترون، نمونه صبحگاهی است.