باورتان نمیشود، این نتایج از نمونه ادرار است !

همان‌طور که می‌دانید از آزمایش ادرار برای تشخیص و مدیریت طیف گسترده‌ای از اختلالات، مانند عفونت‌های دستگاه ادراری، بیماری‌های کلیوی و دیابت استفاده می‌شود. آزمایش ادرار شامل بررسی ظاهر، غلظت و محتوای ادرار است. برای مثال، عفونت دستگاه ادراری می‌تواند ادرار را از زرد شفاف به کدر تبدیل کند و یا افزایش سطح پروتئین در ادرار می‌تواند نشانه‌ای از بیماری کلیوی باشد. اما ما به چند مثال ساده اکتفا نمی‌کنیم و در این مقاله قصد داریم شرح کاملی از تست‌های بالینی نمونه ادراری ارائه دهیم.

وقتی آزمایش خون کامل‌تر است، چرا تست ادراری؟

آزمایش نمونه ادراری در چکاپ‌های دورهایی نقش مکمل را برای بررسی سلامت کلی بدن ایفا می‌کند. خودآزمایش ادرار به‌تنهایی می‌تواند در تست‌هایی مانند، تست بارداری، تست آمادگی قبل از جراحی، تست‌های مواد مخدر و دوپینگ ورزشکاران مورداستفاده قرار گیرد. یا ممکن است برای غربالگری انواع اختلالات، مانند دیابت، بیماری کلیوی یا بیماری کبد، زمانی که در بیمارستان بستری می‌شوید، استفاده شود.

چه زمانی نیاز است آزمایش نمونه ادراری دهیم؟

اگر علائمی مانند شکم درد، کمردرد، تکرر ادرار، سوزش ادرار، تغییر رنگ یا بو ادرار، تخلیه مثانه همراه با درد یا وجود خون در ادرار را تجربه می‌کنید به شما توصیه می‌کنیم حتماً به پزشک مراجعه نمایید و بنا بر تشخیص ایشان و با رعایت نکات نمونه‌گیری، اقدام به نمونه‌گیری کرده و به آزمایشگاه انتقال دهید.

نکات و شرایطی که لازم است قبل از نمونه‌گیری رعایت کنید

نکات خوردن، آشامیدن و استعمال

اگر فقط آزمایش ادرار انجام می‌دهید، می‌توانید قبل از آزمایش غذا بخورید و بنوشید. اگر آزمایش‌های دیگری انجام می‌دهید، ممکن است لازم باشد قبل از آزمایش ناشتا باشید. بسیاری از داروها، از جمله داروهای بدون نسخه و مکمل‌ها، می‌توانند بر نتایج آزمایش ادرار تأثیر بگذارند. قبل از آزمایش ادرار، در مورد داروها، ویتامین‌ها یا سایر مکمل‌هایی که مصرف می‌کنید با پزشک خود مشورت کنید. برای مثال مصرف کپسول مکمل مو هیرویت (hair vit) در برخی موارد بر روی رنگ ادرار تأثیر می‌گذارد. از جمله خوراکی‌های دیگری که می‌توانند رنگ ادرار شما را تغییر دهند شامل توت سیاه، چغندر و ریواس است. همچنین بهتر است، قبل از نمونه‌گیری ورزش‌های سنگین انجام ندهید.
لازم به ذکر است در برخی موارد نیاز است علاوه بر اعلام تمام داروهایی که مصرف می‌کنید، محصولات بهداشتی و موضعی را که مصرف کرده‌اید را به پزشک خود بگویید. پزشک به شما خواهد گفت که آیا باید قبل از آزمایش مصرف هر یک از آنها را متوقف کنید و چه مدت باید آن را انجام دهید. برای مثال برخی پمادها و کرم‌ها بر ناحیه تناسلی اثر می‌گذارد.

نکات نمونه‌گیری بالینی

ممکن است نمونه ادرار را در خانه یا در آزمایشگاه جمع‌آوری کنید که دارای شرایط زیر است.

• قبل از جمع‌آوری ادرار دست‌های خود را بشویید.
• تمام ناحیه تناسلی خود را با آب و صابون شسته و خشک نمایید. (از حوله یا دستمال غیر استریل استفاده ننمایید)
• پس از اینکه ادرار برای چند ثانیه جاری شد، ظرف جمع‌آوری را در مسیر جریان ادرار خود بگیرید.
• حداقل 1 تا 2 اونس (30 تا 60 میلی‌لیتر) نمونه ادراری تهیه نمایید.
• اگر نمی‌توانید نمونه را در مدت 60 دقیقه پس از جمع‌آوری به آزمایشگاه تعیین شده تحویل دهید، نمونه را در یخچال بگذارید، مگر اینکه پزشک شما چیز دیگری به شما گفته باشد.

اگر پزشک از شما درخواست ادرار کامل یا ادرار 24 ساعته کند، شرایط فوق بنا بر توصیه‌های آزمایشگاه تغییر می‌کند.

تشخیص سرطان به کمک آزمایش ادرار

سرطان مثانه شاید واضح‌ترین سرطانی باشد که به کمک تست ادرار تشخیص داده می‌شود، اما شواهد نشان می‌دهد که باقیمانده‌های سرطان‌های دیگر مانند سرطان کلیه، پروستات و دهانه رحم نیز در ادرار فرد بیمار یافت می‌شود. اما چطور؟

از جمله دلایل ورود سرطان‌های مذکور به نمونه ادراری، انتقال فاکتورهای تولید شده از سلول‌های سرطانی توسط کلیه‌ها و حالب به مثانه می‌باشد. مولکول‌های آزاد شده توسط سلول‌های سرطانی می‌توانند از طریق خون به کلیه‌ها بروند. اما برای عبور از سیستم فیلتر ظریف کلیه و ورود به مثانه، این مولکول‌ها باید کوچک باشند. آنها معمولاً بلوک‌های ساختمانی مولکولی هستند که سلول‌های سرطانی می‌سازند.

مولکول‌های بزرگ‌تر مانند یک سلول سرطانی یا DNA آنها برای عبور از کلیه‌ها بسیار بزرگ هستند و باید از مثانه یا حالب‌ها ایجاد و به ادرار ریخته شده باشند. ادرار حاوی سلول‌های مثانه طبیعی است که به‌عنوان بخشی از چرخه زندگی طبیعی سلول‌ها از پوشش مجاری مثانه کنده شده و خارج شده‌اند.

نکته مهم در تشخیص سرطان مثانه این است که تست ادرار به‌تنهایی کافی نیست و پزشک برای اطمینان از تشخیص نیاز به سیستوسکوپی نیز دارد. سیستوسکوپی روشی است که در آن یک دوربین انعطاف‌پذیر و بسیار کوچک را وارد مجرای ادراری می‌کنند تا بافت غیرطبیعی تشخیص داده شود. در حال حاضر مهم‌ترین علامتی که یک فرد مبتلا به سرطان مثانه از خود نشان دهد، وجود خون در ادرار اوست. این علامتی است که معمولاً فرد را در صف انجام سیستوسکوپی قرار می‌دهد.